بسیاری از هموطنان ما محلی در جنوب هستند و ضرب المثل‌های بندری و هرمزگانی ما را در شناخت هرچه بیشتر فرهنگ آنان یاری می‌کند. ضرب المثل های هرمزگانی از جمله پر طرفدارترین ضرب المثل های هرمزگان میباشد. با ما باشید تا ضرب المثل های هرمزگانی را آموخته و با دوستانتان به اشتراک بگذارید .

ضرب المثل های هرمزگانی با معنی و ترجمه فارسی

مار سَر صَحرا به تو بزن نه زبون آدم

درباره کسی می گویند که مورد حسد دیگران واقع شود

 

صدا دُهُل از دور خَشِن

شنیدن آواز از دور خوب است نه از نزدیک

 

هَر زن زِشتِرن ناز و تَکَبُری بِشتِرن

زن زشت ناز و افاده زیاد دارد

 

مُرغ به جایی اِرت که دانه بِچینت نه به جایی که کینه بِچینت

در جایی گفته می شود که با آدم بد خُلق و کینه توز رفت آمد کنند

 

دوغِت نادَم بُرو که ماستت اَفِرِستُم

نقد و نسیه وعده به کسی دادن این مثل را گویند

 

نه خَر ما از بارِن نه چُک چُک ما از کارِن

نه کار به ما دارد و نه سر و کله زدن ما لازم است

 

خُودش ماهِن چه حاجتی به چِراغن

کسی که خودش قشنگ باشد احتیاج به آرایش ندارد

یک تیر و دو نشون کسی که برای کاری می رود و کار دوم رو انجام میدهد

 

شتر از پرصبری چوک پر زور اتارت سَغ از بی صبری کُچَک کور

این مثل را در مورد اشخاص بی صبر می گویند

 

سَنگ گَپ علامت نزدنن

در وقتی که کسی تهدید بزرگ می کند

 

نه شیر اِشتُر امتوت نه دیدار جَت نه

شیر شتر می خواهم نه دیدار ساربان

 

نه گا از شهرُن بیا نه زن

غریب نمی تواند در شهر بماند

 

هر که اگَرده اچَره هر که اَنینت اَمِره

هر کس اهل معاشرت هست همه چیز می بیند و همه چیز یاد میگیرد

 

هر جا که نونن کِچلُن بُن پُنن

هر جا که کار هست همه جمع می شوند

 

هر که غَدر اَکُنت گوشی درد اَکُنت

هر کس خیانت کند بلا می بیند

 

 

در زیر لیست برخی دیگر را از یک نبع دیگر جمع روی کرده ایم که فعلا معانی آنرا پیدا نکردیم در صورتی معانی و جیگاه استفاده آنهارا یافتیم بروز خواهیم کرد . فعلا ضرب المثل با نوع خوان و تلفظ اش قرار داده شده است.

 

آدمِ فَخیر, اِ رو اُشتُر هم سَغی اَگِنت

Adame fakhir e ru oshtor ham saghi agent

 

اَگَه تُت خُوندِن, ما مُورُوندِن

Aga tot khonden, ma moronden

 

اَگَه به مِ هُوی نین, به تو کِ نونی هَه

Aga be me hovi nin, be to ke noni ha

 

اَگَه کورِن, کِ دُحتِ رِیسِن

Aga kooren, ke dohte reysen

 

اَسپُن نَعل اَکُنِن, گیرِغ پاخُو تَکُون اَدِیت

Aspon na’l akonen, giregh pakho takon adeyt

 

اَگَه سالار دِلی بِکَشِت, شیر اَ نَری هم اَکَشِت

Aga salar deli bekashet, shir a nari ham akashet

 

اَ دَست لولی کَسی خُردَه آهِن ناچینت

A daste looli kasi khorda ahen nachint

 

اَگَه مِ بَختُم هَستَه, شوو بِه سَرُم هَستَه

Aga me bakhtom hasta, shoo be sarom hasta

 

اَ هَستین که مَستی اَتارِت

A hastin ke masti ataret

 

اُشتُر نِگاه به دور اَکُنت

Oshtor negah be door akont

 

اَگَه اِ تاریکی اَتِرسی, شُو دَر مَیِه

Aga e tariki atersi, shov dar maye

 

اَگَه اَ طلا خیلِه تعریف بُکُنی, زَنگ اَزَنت

Aga a tala kheile tarif bokoni, zang azant

 

اَگَه یَک مَن اُوشِن تو تُمبُنی بُکُنی, تا پَسین یَک دَنگ نامُونِت

Aga yak man o’shen too tomboni bokoni, ta pasin yak dang namonet

 

اَگَه اَدُزی دُر بُدُز, نَه کُهنَه کَنکِلَنت

Aga adozi dor bodoz, na kohna kankelant

 

اَگَه دَستی ناگِری, پای تُند مَکُن

Aga dasti nageri, pay tond makon

 

آغا اَگَه زیرِ تَک هم بُخُووِت, بازَم آغان

Agha aga zire tak ham bokhovet, bazam aghan

 

اَ دِلِت بُردِن بِخُو, مِثلِ هُوِ دَست شوشتَه

E delet borden bekho, mesle hove dast shooshta

 

آدَم تا یَ گولی نَخَوت, پَنتی یاد ناگِنت

Adam ta ya gooli nakhoat, panti yad nagent

 

بِ کِردِن کَس نین, بِ خَوردِن راهِ دَست نین

Be kerden kas nin, be khoarden rahe dast nin

 

به تورگ اَگِیت برو, به سَغ اَگِیت بِگِه

Be toorg ageyt boro, be sagh ageyt bege

 

بِ خُوَردِن شَه پَلنگِن, بِ بُردِن خرِ لَنگِن

Be khoarden shah palangen, be borden khare langen

 

بِ کور زَکات شُودا, اَگِیت یَه پارَه سنگی کَمِن

Be koor zakat shoda, ageyt ya para sangi kamen

 

بَخت کِه بَراَگردِت, فالوده هم دندون اَشکَنت

Bakht ke bar agerdet, falooda ham dandon ashkant

 

پیر بودی و میر نبودی

Pir boodi o mir naboodi

 

پا مُرگِت محکم بُبَن, به همسادَت تهمت مَزن

Pa morget mohkoam boban, be hamsadat tohmat mazan

 

تا چوک گِریک نَکَنت, مُمی شیری نادِیت

Ta chook gerik nakont, momi shiri nadeyt

 

تا باغ ثمری هَه, باغبون دُوری اَچَرخِت

Ta bagh samari ha baghbon dori acharkhet

 

تا زیرِ پالُن نری, حال خَر نافَهمی

Ta zire palon nari, hale khar nafahmi

 

تو اول سوار خر بَ, بعد پاوُن خو تکَون هادَه

To aval savar khar ba, bad pavon kho takon hada

 

جایِه ناخُووِت کِ هُو زیر پُشتی بِرِیت

Jaye nakhovet ke hov zir poshti bereyt

 

تُف به بالا بِکَردُم به سبیلُمِن, به زیر بِکَردُم تو ریشُمِن

Tof be bala bekardom be sebilomen, be zir bekardom too rishomen

 

تَخصیر تورگ خُودیشِن کِ چوکِلَکُون وا سنگی اَزَنِن

Takhsir toorg khodishen ke chookelakon vaa sangi azanen

 

چاکو مُست خو نابُرِت

Chakoo most kho naboret

 

چِنگ چِنگِ زَنون, کشتار مَردُن

Cheng chenge zanon, koshtare mardon

 

چِهم کِ به ما نَموند, مِلال هم به دِلِ گور

Chehm ke be ma namond, melal ham be dele goor

 

چوکِ مَدی یکی اِتدی, هَمَت دی

Chooke madi yeki etdi, hamat di

 

خدا نکُنت که یِه دَست به آ دست محتاج بُبوت

Khoda nakont ke ye dast be aa dast mohtaj boboot

 

خَری که زیاد سَرِّغ بِزَنت, چاخ نابوت

Khari ke ziyad saregh bezant, chakh naboot

 

خَرِ لَنگ باری بِشتِرِن

Khare lang bari beshteren

 

خَر آخور خو گُم ناکُنت

Khar akhor kho gom nakont

 

دُو اِ آ, پامُش اَ تو

Dov e aa, pamosh a to

 

ذره ذره, پَشم, غالی اَبوت

Zara zara, pashm, ghali aboot

 

روزی که روزِ مایَه, هِندَه کَنیزِ مایَه

Roozi ke rooze maya, henda kaniz maya

 

راه به روتِن تَمُون اَبوت و کار بِه کِردِن

Rah be roten tamon aboot o kar be kerden

 

زنی کِ لِچَرِن, بهونیشه بِه بَچَن

Zani ke lecharen, bahoneyshe be bachan

 

زَر رو فولاد بُنوسی نرم اَبوت

Zar roo foolad bonosi narm aboot

 

سَرُکار کُروس که وا ماده مُرگ بِکِیت, یا سَغی اَبَت یا تورگ

Sarokare koroos ke va mada morg bekeyt, ya saghi abat ya toorg

 

سالال هر چه بِشتِه بِنین, مال دورتر اَرِیت

Salal har che beshte benin, mal doorter areyt

 

سُک سُکِ هر روزی, یا به جُون اَزَنت یا به روزی

Sok soke har roozi, ya be jon azant ya be roozi

 

شِتاب بری عاشِکی, یواش بری آوُسی

Shetab berey asheki, yavash berey avosi

 

شُش نَ پُتَنگی نین وَلِه تَعبانِن

Shosh na potangi nin vale ta’banen

 

صد رحمت به کفن دزد اولی

Sad rahmat be kafan dozde avali

 

غِیر مُردِن, هَمَه کار چاره ی هَه

Gheyre morden, hama kar charey ha

 

فلانی مثل دارِ رَکی, پوشِن

Folani mesle dare raki, pooshen

 

کَنجَل نَ چِهمِ همه ی کشیدِن

Kanjal na chehme hamey kashiden

 

 

کَشتی هَووغُن واهَم اَرِیت, کَشتی هم جِراتون واهَم نارِیت

Kashti havooghon vaham areyt, kashti hamjeraton vaham nareyt

 

گیرِغ دورِ چربی اَ گَردِت

Giregh dore charbi agardet

 

گوشتِ تو و مِه, توو یَک مَنجَل ناگِرَسِت

Gooshte to o me, too yak manjal na’geraset

 

لایِقِ هر خر نباشَد زَعفِران

Layeghe har khar nabashad za’feran

 

مِناه کَردن بگیرد چَک و گَردَن

Menah kardan begirad chak o gardan

 

مولَد که نادونت بِچَمِت, اَگِیت زیر پام تُمپ و گُودِن

Moolad ke nadont bechamet, ageyt zir pam tomp o goden

 

مُم مُرده وا خُوو اَکِیت, وَلِه اُشکُم گُشنَه وا خُوو ناکِیت

Mom morda vaa khov akeyt, vale oshkom goshna vaa khov nakeyt

 

مُغ به مُغ اَدینت رنگ اَریزِت, زن به زن اَدین پَنت اَریزِت

Mogh be mogh adint rang arizet, zan be zan adin pant arizet

 

نَعلی نو بودِن, جُفتَک اَزَدِن

Na’li no booden, joftak azaden

 

هر جا که آشِن, کَچلَک فَرّاشِن

Har ja ke ashen, kachalak farrashen

 

یِه هَم یَه تُمبونی به فاطی نابوت

Ye ham ya tomboni be fati naboot

 

 

 

• دنیای ضرب المثل های مناطق مختلف ایران